Doç Dr. Metin Tuna,ülkemizde doğal olarak yetişen ve büyük bir biyolojik çeşitliliğe sahip olan Brachypodium distachyon(yalancı brom)bitkisi üzeride çalışmalarını sürdürdürüyor.

Namık Kemal Üniversitesi (NKÜ) Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Metin Tuna'nın araştırmacı olarak görev aldığı ''brachypodium bitkisinin sahip olduğu varyasyonun fenomik analizi'' konulu proje, ABD Tarım ve Enerji Bakanlığı tarafından 1,3 milyon dolarla desteklendi.

Tuna, başlangıçta projeyi Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Hikmet Budak ile birlikte planladıklarını, fakat çalışmalarını daha da ileriye götürebilmek için Amerika ve Avustralya'nın çeşitli üniversite ve araştırma kuruluşlarında çalışan araştırmacılar ile de işbirliğine girdiklerini söyledi.

Doç.Dr. Tuna, ABD'nin 2009 yılında bu alanda desteklediği 6 projeden birisinin kendilerine ait olduğunu ifade etti.

Projelerinin, yıl içinde desteklenen projeler arasında en büyük bütçeye sahip olduğunu anlatan Doç. Dr. Tuna, proje çerçevesinde ABD'den aktarılacak maddi kaynak ve yapılacak bilimsel işbirliği ile çalışmalarının kalitesinin daha da artacağını belirtti.

Projenin bir kısmı Avustralya'da, bir kısmı Amerika'da, diğer kısımlarının da Sabancı Üniversitesi ve Namık Kemal Üniversitesi'nde gerçekleştirileceğini söyleyen Tuna, ''Projede öğrencilerimiz ve genç araştırıcılarımızda da görev alacak. Bu sayede onların da deneyim ve tecrübe kazanmaları sağlanmış olacak. Gerektiğinde Avustralya'ya, Amerika'ya gidip hem toplantı sonuçlarını tartışmak, hem bilgi ve becerimizi artırma şansına kavuşacağız'' dedi.

ARTIK BUĞDAYGİLLERİN GEN HARİTASI BİLİNECEK

Geliştirdikleri proje hakkında bilgi veren Tuna, şunları kaydetti:

''Brachypodium distachyon bitkisi ülkemizde yalancı brom adı ile bilinen ve doğada kendiliğinden yetişen bir bitkidir. Bu bitki yaklaşık bir karış kadar boylanabilmekte ve hiçbir ekonomik öneme sahip değildir. Ancak, insan beslenmesi bakımından büyük bir öneme sahip olan tahıllar (buğday, arpa, yulaf, çavdar) çayırmera türleri (lolium, festuca, brom, dactylis, agropyron) ve biyoyakıt üretiminde kullanılan türler (panicum virgatum ve miscanthus ) ile aynı cins içerisinde bulunan bu türün son yıllarda yapılan incelemelerde cins içerisinde bulunan diğer türlerden çok daha küçük bir genoma sahip olduğu (buğdaydan 70 defa daha küçük) anlaşıldı.''

Doç. Dr. Tuna, bu yüzden ekonomik olarak önemli olan fakat genomları büyük olduğu için üzerinde çalışılması zor olan bitki genlerinin yapıları ve fonksiyonları ile ilgili çalışmaların önce bu bitki üzerinde gerçekleştirilerek elde edilecek bilgi ve deneyimin diğer bitkiler üzerinde uygulanacağını kaydetti.

Bu bitkinin, artık tahıllar ve diğer buğdaygil bitkileri için model bitki olacağını söyleyen Tuna, ''bu proje kapsamında elde edilecek olan bilgilerin, buğdaygil bitkilerinin ıslahında kullanılacak olan stratejilerin belirlenmesinde, hem ıslah süresinin kısalmasına hem de başarı şansının artmasına katkı sağlayacaktır'' diye konuştu. (aa)